مکان فی نفسه و اشیاء فی نفسه تفسیر فلسفه استعلایی کانت درباره مکان
نویسنده
چکیده مقاله:
در نظریه کانت مکان و زمان شرط و ممهد نسبت اشیا با یکدیگر (Verhaltnis) در مکان (و زمان) است، اما همچنین مکان (و زمان) با ما نسبت و رابطه‌ای (Beziehung) دارد که غیر از نسبت و رابطه اول است. ما در این تحقیق بیان خواهیم کرد که چنانچه نسبت اشیاء با یکدیگر در مکان، نسبت و رابطه‌ای صرفاً مکانی باشد، کانت باید به اصالت مکان پیش از نسبت مکان با ما و نیز اصالت مفهوم مکان پیش از مفهوم زمان اقرار نماید. این تحقیق متضمن مطالعه متنی از نقد عقل محض کانت است که در تعقیب دیگر تحقیقات درباره مسئله جوهریت مکان – آنچنان که در عرشیه مکانیه و فریده مکانیه ظاهر شده است - می‌آید. مکان از طریق تجربه روابط پدیدارهای مکانی ظاهر نمی‌شود، بلکه بازنمایی مکان امکان تجربه مذکور را میسر می‌سازد و یقین ما به واقعیت مکان نسبتی با شناسایی تجربی ندارد و ما بی هیچ تجربه‌ای پیشاپیش در مکان گرفتار هستیم. کانت باید مکان را مطلقاً بیرونی لحاظ کند، زیرا خود وی بیرون بودن اشیاء از من را به معنای مکانی آن بازگردانده است، بدین معنی که مکان غیر از آنچه که در صورت محض در دسترس فاهمه است، خود از جایی است که بالاصاله از من شناسا متمایز و جداست و اعتبار آن ورای اعتبار شناسایی و فاهمه ما از مکان است. اما برای کانت، مکان صرفاً شرط ظهور اشیائی است که در خارج بر ما ظاهر می‌گردد، گرچه نسبتی با تعینات مربوط به اشیاء فی نفسه ندارد. بدین ترتیب، می‌توان پرسید که پس کجاست آن مکانی که مکان اشیاء فی نفسه است. ما هیچ دلیل ایجابی‌ای از جانب کانت مبنی بر نفی مکان فی نفسه حامل اشیاء نداریم و این امر که مکان یکی از ویژگی‌های شیء فی نفسه نیست، بدین معنی نیست که شیء فی نفسه در مکان نیست. به نظر ما عبارات کانت در مرز تصدیق مکان به مثابه جوهر است. چنانچه مکان همچون امر داده شده، پیشینی باشد، هیچ‌گاه به ویژگی شیء فی نفسه تقلیل نمی‌یابد و شیء فی نفسه به مثابه جوهر در مکان با جوهر مکان مواجهه و مناسبتی ندارد. اما چنانچه نپذیریم که مکان جایی است که اشیاء فی نفسه در آن‌اند، پس این اشیاء فی نفسه در کجا هستند؟
منابع مشابه
تحقیق انتقادی «شیء فی نفسه» در نظریه‌ی معرفت کانت
مفسران کانت با توجه به مکتوبات وی دربارهی «شیء فی نفسه» دو تفسیر کاملاً متفاوت ارائه کردهاند. تفسیر اول «شیء فی نفسه» را مثبت تلقی کرده، آن را «موجود» میداند و «علت» پدیدار به شمار میآورد. تفسیر دوم، «شیء فی نفسه» را منفی تلقی کرده، پدیدارها را تنها موجوداتِ ممکن میانگارد. این مقاله ضمن بررسی سخنان کانت و مفسران وی در این باره، روشن می‌سازد که این دو تفسیر با یکدیگر متناقض‌اند و لاجرم باید...
متن کاملتحقیق انتقادی «شیء فی نفسه» در نظریه ی معرفت کانت
مفسران کانت با توجه به مکتوبات وی دربارهی «شیء فی نفسه» دو تفسیر کاملاً متفاوت ارائه کردهاند. تفسیر اول «شیء فی نفسه» را مثبت تلقی کرده، آن را «موجود» میداند و «علت» پدیدار به شمار میآورد. تفسیر دوم، «شیء فی نفسه» را منفی تلقی کرده، پدیدارها را تنها موجوداتِ ممکن می انگارد. این مقاله ضمن بررسی سخنان کانت و مفسران وی در این باره، روشن می‌سازد که این دو تفسیر با یکدیگر متناقض اند و لاجرم بای...
متن کاملبررسی اصل غایت فی نفسه بودن انسان در فلسفه وظیفه گرایانه کانت
دیدگاه متداول این است که نظریه اخلاقی کانت یکی از نظریات وظیفه گرایانه در اخلاق هنجاری است. یعنی درستی و نادرستی فعل اخلاقی را بر دو مفهوم خوبی و بدی و نتایج فعل استوار نمی کند و بدین ترتیب در تقابل با دیدگاه غایت گرایی است. کسانی که دیدگاه کانت را وظیفه گرایانه می دانند مدعی اند در نگرش کانت درستی و نادرستی فعل مقدم بر خوبی و بدی آن است. بر اساس تقریر متداول از اندیشه کانت، درستی مبتنی بر ارزش...
15 صفحه اول«شیء فی نفسه» و «پدیدار» در نظر کانت و علامه طباطبایی
این مقاله در تلاش است تا به این مسأله پاسخ گوید که شیء فی نفسه، پدیدار، و ارتباط میان این دو در فلسفۀ کانت و علامه طباطبایی چگونه تبیین می شوند و دیدگاه علامه طباطبایی چگونه می تواند چالش های موجود در فلسفۀ کانت را پاسخ دهد؟ در این تحقیق مشخص می شود که کانت با اقرار به نوعی ارتباط ضروری میان ذات معقول و پدیدار، پذیرش وجود ذوات معقول را امری اجتناب ناپذیر می داند اما بیان می کند که ذات معقول یا ...
متن کاملنقد برداشت گایر از رد انگاره نگری کانت
این نوشته تلاشی است برای نشان دادن این نکته که نگاه گایر در کتاب رد انگاره نگری کانت با طرح اینکه مکان به شیء فی نفسه قابل اطلاق است تا چه اندازه بر فهمی غیرکانتی و غیر منطبق با نگاه فلسفی کانتی بنا شده و چگونه با همین برداشتِ غیرکانتی انگاره نگری کانتی را واقعگرایانه[1] فهمیده، درحالی که همه ویژگی بروز اندیشه فلسفی کانت به اینست که شیء فی نفسه یا وجود بیرون از سوژه هست ولی هیچ شناخت پدیدارانه ا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 5 شماره 19
صفحات 75- 84
تاریخ انتشار 2009-11-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023